"Yeşil bilişim; işletmelerin kullandığı bilişim teknolojilerinin, bilişim kaynaklarının, tasarım ve üretim süreçlerinin, bilgisayar ve diğer teknolojik ürünlerin çevreye ve doğal kaynaklara en az zarar vermesini sağlayan bir teknoloji bilincidir."
İnsanoğlu; hayatını daha konforlu bir hale getirmek amacıyla gerçekleştirdiği endüstriyel devrimler ve teknolojik gelişmeler ile, yaşamak için ihtiyaç duyduğu doğal çevreye büyük zararlar vermiştir. Telafisi oldukça zor olan bu zararlar; küresel ısınma, iklimlerin değişmesi, atmosferin incelmesi, ozonun delinmesi, su kaynaklarının azalması, yangınların artarak ormanların azalması gibi küresel problemlere neden olmuştur. Tüm bu olumsuz etkilerin en aza indirilmesi, ancak bireysel ve toplumsal bilinçlenmeyi sağlamakla ve iş yaşamında çevreye yönelik etkili yönetim stratejileri geliştirmekle mümkündür. Çevresel sorunların öncelikli olarak iklim değişikliği ve küresel ısınmayla ilişkili olduğu dikkate alındığında; bu olumsuz etkilerin azaltılması için özellikle endüstrideki sera gazı salınımlarının kontrol altında tutulması, bu doğrultuda bireysel ve toplumsal önlemlerin alınması, çevre bilincine yönelik eğitimlerin verilmesi, çevre yönetimi standartlarının uygulanması ve karbon ayak izinin izlenmesine yönelik bireysel, sektörel ve toplumsal çalışmaların arttırılması gereklidir.
Günümüz iş dünyasında aktif üretim yapan sektörler çevresel sorunlara yeteri kadar hassasiyet göstermemektedir. Bilişim sektörü de yönetim stratejilerinde çevresel duyarlılık açısından önemli iyileştirmeler yapması gereken sektörlerin başında gelmektedir. Bilişim sektöründeki işletmelerin çevre yönetimine yönelik stratejilerini doğru ve yöntemsel bir şekilde belirleyememesi, sektör çalışanlarının çevreye karşı duyarsız tutumları ve bilişim teknolojileri kaynaklarının yanlış kullanımı gibi nedenlerle ortaya çıkan sera gazı salınımı sorunu, bu sektörün küresel ısınma tehdidine olumsuz yönde ve çok yoğun bir şekilde etkide bulunduğunu göstermektedir. Bu hususların ülkemiz için büyük bir tehdit oluşturduğu bilindiği halde, yerel literatürde yeşil bilişim alanında yapılan çalışmaların çok kısıtlı sayıda olması dikkat çekicidir (Önaçan, 2020: 347). Bilişim sektöründe faaliyet gösteren işletmelerin yeryüzündeki toplam karbon ayak izinin çok büyük bir bölümünü oluşturduğu ve bu tehlikenin günümüz dünyasında olağanüstü boyutlara ulaştığı ön plana alındığında; bilişim sektörünü esas alan yeşil bilişim stratejileri bağlamındaki akademik ve uygulamalı çalışmaların arttırılmasının gerektiği görülmektedir.
Nedir Bu Yeşil Bilişim?
“Endüstri 4.0 devrimiyle birlikte gündeme gelen yapay zekâ, bulut bilişim, otonom robotlar, artırılmış gerçeklik, simülasyon, nesnelerin interneti, katmanlı imalat, büyük veri, sanal gerçeklik gibi kavramların yükselişi ile, yeşil bilişim uygulamalarının çok daha önemli bir hale geleceği düşünülmektedir.”
Bilişim sektöründe üretim yapan işletmeler, dünyamızın geleceği için çok kritik bir önem taşıyan çevresel problemlere çözüm bulma arayışı içerisindedir. Bilişim sektöründe yeşil bilişim olarak adlandırılan bu yaklaşımla; işletmelerde daha az enerji harcamaya yönelik yöntemler bulmak ve daha az karbondioksit üreten ürünler üreten sistemler tasarlamaya yönelik faaliyetler gerçekleştirmek amaçlanmaktadır. Yeşil bilişim; bilişim teknolojileri tasarımında, üretiminde ve kullanımında veri merkezlerindeki enerji tüketiminin azaltılması, veri enerji tasarrufu sağlayan döngülerin tasarlanması, merkezi tasarımında yenilenebilir enerji kullanımı ve elektronik atıkların en aza indirilmesi gibi uygulamalarla bilişim teknolojilerinin çevreye verdiği tahribatı en aza indirmek için gerçekleştirilen çabaların toplamıdır (Asadi ve Dahlan, 2017: 1192).
Nasıl Bir Strateji?
Bilişim işletmeleri için en uygun yönetim stratejisinin tanımlanmasına yönelik olarak gerçekleştirilen literatür araştırmaları sonucunda 5 adet yeşil bilişim yönetimi stratejisi önerilmiştir. Araştırma kapsamında önerilen stratejiler:
S1: Enerji Kullanımını Azaltma Stratejisi,
S2: Altyapı Güçlendirme Stratejisi,
S3: Ürün (Yazılım/Donanım) İyileştirme Stratejisi,
S4: Bulut Bilişim Kullanma Stratejisi ve
S4: Sanallaştırma Stratejisi’dir.
AHP Uygun Bir Yöntem Olabilir mi?
“AHP yöntemi, bilimsel araştırmalarda çok kriterli karar vermeyi sistematik şekilde gerçekleştirebilmek için yaygın bir şekilde kullanılan bir araştırma yöntemidir.”
Bu yöntemin temel prensipleri; birçok alternatif içinden en uygun seçimin yapılabilmesi amacıyla, karar verici konumundaki uzmanların görüş ve önerileriyle elde edilen verilerin sistematik şekilde oluşturulan ikili süper matrislerle değerlendirilmesi ve temel alınan hedefe ulaşabilmek için değerlendirmeler sırasındaki nicel ve nitel kriterlerin analiz edilmesi üzerine kurgulanmıştır (Saaty ve Vargas, 2001).
Sonuç Olarak
Dijital çağa geçiş; insanlık için kolaylıklar ve imkânlar sunmakla birlikte, insanoğlunun yeryüzündeki geleceği için birçok potansiyel tehdidi de içinde barındırmaktadır. Bireyler, toplumlar ve işletmeler; küresel ısınma ve iklim değişikliği gibi küresel tehditlere karşı önlemler almalı ve bu sorunları en aza indirgeyecek yönetim stratejileri geliştirmelidir. Ürün ve hizmetlerinde yoğun teknoloji kullanan tüm örgütlerin ve bu örgütlerdeki çalışanların çevreye verdikleri tahribat, günümüz dünyasındaki ileri teknolojilerle birlikte olağanüstü seviyelere ulaşmıştır. Bununla birlikte küresel düzeyde etkili olan yeşil bilişim hareketi, insanoğlunun çevreye ve doğal kaynaklara en az zarar vermesini sağlayan bir teknoloji bilinci olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu araştırmada, dijital çağ için artık bir mecburiyet haline gelen yeşil bilişim olgusuna dikkat çekilmiş ve işletme yöneticilerinin önem vermek zorunda olduğu yeşil bilişim stratejilerine vurgu yapılarak örnek bir stratejik bakış açısı oluşturulmuştur.
İnsanoğlunun bu dünyadaki geleceği ve yaşam kalitesi için; bilişim sektöründe görev yapan işletme yöneticilerinin örgütlerindeki yeşil bilişim bilincinin yerleşmesine katkı sağlamalarına, bu konuda yeni ve çağdaş yönetim stratejileri geliştirmelerine ve bu stratejileri örgüt politikaları çerçevesinde yapılandırarak sistematik bir şekilde yaygınlaştırmalarına acil bir şekilde ihtiyaç vardır. Araştırmadan elde edilen sonuçların ve bu kapsamda ortaya koyulan stratejik öngörülerin; yöneticilerinin ve uygulayıcılarının yeşil bilişim stratejilerini sistematik yöntemlerle belirlemesine ve uygulamasına destek olabileceği, aynı zamanda toplumsal bilincin yeşil bilişim bağlamında iyileştirilmesine katkılar sağlayabileceği düşünülmüştür.
FİDANBOY, C. Ö. (2022). İŞLETMELERİN YEŞİL BİLİŞİM STRATEJİLERİNİN AHP YÖNTEMİ İLE ÖNCELİKLENDİRİLMESİ: BİLİŞİM İŞLETMELERİ ÖRNEĞİ. Yönetim Bilimleri Dergisi, (Özel Sayı), 127-149.
コメント